Een jaar psycholance in Drenthe: learning by doing
In augustus 2017 zijn UMCG Ambulancezorg en GGZ Drenthe gestart met de psycholance, een ambulance die volledig is ingericht voor vervoer van mensen met verward gedrag. De psycholance werd in het eerste jaar dagelijks tussen 13.00 en 22.00 uur ingezet. Dit gebeurde 651 keer. Daarvan was 71% planbaar vervoer en 29% spoed. De aanpak kenmerkte zich door ‘learning by doing’, aldus de evaluatie van het eerste jaar. Projectleider Kees Hendriks van UMCG Ambulancezorg vertelt over de eerste ervaringen.
‘Hands on-project’
Humaan vervoer voor personen met verward gedrag is het doel van de psycholance. Hiervoor is samenwerking tussen meerdere partijen noodzakelijk: UMCG Ambulancezorg, GGZ Drenthe, de meldkamer Noord Nederland, politie, gemeente en provincie. Dat maakt de psycholance als project ingewikkeld. De organisaties in de keten verschillen wezenlijk van elkaar en hebben een totaal andere dynamiek, vertelt Hendriks. Alle betrokken partijen kwamen elke twee weken bij elkaar kwamen om de casussen van de afgelopen periode te nemen. Wat ging er goed en wat ging er fout? Niet om naar elkaar te wijzen, maar echt om samen te bedenken: wat is er nodig voor verdere verbetering?
Verbeteringen vanuit de prakijk
Door deze manier van werken ontdekten de partners in de praktijk welke verbeteringen de psycholance nodig heeft. Dat gaat van een antislip-laag op de vloer tot het aanscherpen van protocollen. Wat hem betreft is het logisch dat de ambulance en GGZ leidend zijn in de ontwikkeling en operatie van de psycholance. Een verward persoon is een patiënt. Vervoer van patiënten is de expertise van de ambulancezorg. UMCG Ambulancezorg koos voor een aangepaste ambulance. Dit hebben wij niet verzonnen, maar de Cliënten- en Naastbetrokkenraad van GGZ Drenthe.
Verward gedrag
Wij hebben ons niet zozeer gebogen over de exacte definitie van verward gedrag, maar gefocust op de vraag: wanneer zou je de psycholance moeten inzetten? Het gaat om verward gedrag in de zin van GGZ. Bredere kennis over verschillende oorzaken van verwardheid bij medewerkers op straat zou altijd beter kunnen. Voor een centralist van de meldkamer ambulancezorg is het lastig om in korte tijd op basis van telefonische informatie ‘verward gedrag’ vast te stellen. Bij veel meldingen komt eerst een politieagent of een ambulanceverpleegkundige ter plekke. Als zij verward gedrag constateren en ernstige somatiek is uitgesloten, kunnen ze een beroep doen op de psycholance.
Collega’s werken samen
De psycholance wordt bestuurd door een zorgambulancechauffeur. De crux zit achterin: een GGZ-verpleegkundige. Zij komen uit de reguliere crisisdienst in de GGZ en werken één dag in de week op de psycholance. Ze doen dus hun reguliere werk, alleen nu buiten de muren van een GGZ-instelling. Wanneer de ambulanceverpleegkundige iemand aantreft met verward gedrag, belt hij of zij via de meldkamer ambulancezorg een collega van de psycholance. Als er geen sprake is van somatische klachten, neemt de psycholanceverpleegkundige de zorg over. Die kan desgewenst contact zoeken met een psychiater, ook weer een eigen collega. Dat bevordert de samenwerking in de keten.
Beoordeling ter plaatse
In een enkel geval is geen vervoer nodig, maar de beoordeling daarvan is nog ingewikkeld, vertelt Hendriks. GGZ-triage is voorbehouden aan een arts, psychiater of SPV-er. Het zou wel goed zijn als een psycholanceverpleegkundige wat meer ruimte krijgt voor gezond verstand en professioneel beoordelingsvermogen, maar op dat gebied is nog veel te ontwikkelen.
Registratie en monitoring
In het elektronisch dossier ambulancezorg (EDAZ) van UMCG Ambulancezorg is een extra vragenlijst toegevoegd om de inzetten van de psycholance goed in beeld te krijgen. De psycholanceverpleegkundige voert na afloop van de inzet informatie in over de toestand van de patiënt en het verloop van de inzet. Om iets met de informatie te kunnen doen, hebben we een dashboard ontwikkeld, vertelt Hendriks. Hiervoor heeft UMCG ambulancezorg gebruik gemaakt van de subsidiemogelijkheid van ZonMW binnen het programma Passend vervoer voor verwarde personen. Echter, niet alle personen met verward gedrag komen in de psycholance terecht. Soms is deze al bezet of heeft geen dienst. (Als een ALS-ambulance bij iemand komt met verward gedrag en dit zou eigenlijk een rit voor de psycholance kunnen zijn, vragen we de ambulanceverpleegkundige ook de extra vragenlijst in EDAZ te vullen). Op die manier krijgen wij completer zicht op alle personen met verward gedrag.
Kennis en ervaring delen
We hebben een jaar mogen leren, vat Hendriks samen. Daarbij hebben we veel nuttige ervaring opgedaan op praktisch vlak en met ketensamenwerking. UMCG Ambulancezorg is bereid die ervaring te delen.
Meer informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Kees Hendriks, projectleider psycholance UMCG Ambulancezorg, (06) 4818 7746, keeshendriks@planee-ma.nl.